Serce z Viany: co musisz o nim wiedzieć?

Jednym z najbardzej rozpoznawalnych portugalskich symboli obok koguta z Barcelos jest coração de Viana, czyli serce z Viany. Najczęściej możemy znaleźć wspaniałe wyroby jubilerskie właśnie z motywem tego serca. Naszyjniki oraz kolczyki z filigranu ukazują piękno tego skrupulatnego warsztatu. Poznajcie historię tej pięknej tradycji.

Jak powstał motyw serca z Viany?
Jak wygląda serce z Viany?
Odświętny strój z Minho
Coração de Viana w popkulturze
Personalizowane zaproszenia z motywem serca z Viany

Jak powstał motyw serca z Viany?

Wbrew pozorom motyw najsłynniejszego portugalskiego serca nie jest związany z historią miłosną, która mogła rozegrać się w kraju. Wręcz przeciwnie, serce wiąże się z kultem religijnym Najświętszego Serca Jezusowego.

Jedna z wersji wyjaśniających pochodzenie motywu, mówi o podziękowania za udaną ciążę i poród, które dały Portugalii następcę tronu. Wydarzenia miały miejsce w XVIII wieku. Historia ma związek z królową D. Marią I. Portugalska monarchini uchodziła za bardzo religijną i pobożną osobę. Kiedy udało jej się donosić szczęśliwie ciążę i dać królowi D. Pedro III męskiego potomka, w ramach podziękowania poprosiła rzemieślników o stworzenie wyjątkowego artefaktu. Było nim złote serce nawiązujące do kultu Najświętszego Serca Jezusowego.

Zdjęcie i zaproszenie autorstwa Mirtilo Design

Inna wersja tej historii nie uwzględnia monarchini jako pomysłodawczyni pięknego serca. W tym przypadku serce stworzyli pobożni mieszkańcy regionu Minho, w północno-zachodniej części Portugalii. Kult serca jezusowego stał się popularny w XVII wieku. Motyw płonącego serca znajdującego się pośrodku klatki piersiowej Jezusa Chrystusa często występuje na obrazach o tematyce sakralnej. Portugalczycy poszli o krok dalej i nie poprzestali na malarstwie. W ten sposób złotnicy stworzyli naszyjnik przedstawiający serce i płomienie.

Jak wygląda serce z Viany?

Coração de Viana, czyli serce z Viany, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych portugalskich motywów. Stanowi przedmiot sztuki jubilerskiej i złotniczej, która jest popularna w północnej Portugalii. Dwoma najsłynniejszymi ośrodkami wytwarzającymi przedmioty z filigranu są Gondomar (dystrykt Porto) oraz Póvoa de Lanhoso (dystrykt Braga).

Zdjęcie pochodzi ze sklepu Alma e Coração

Serce z Viany nie jest symetryczne, posiada lekkie wcięcie w dolnej części, zazwyczaj po prawej stronie. Jest zwieńczone symetryczną zawijaną koroną, która ma symbolizować wydobywające się z niego płomienie. Korona może mieć jedno lub dwa piętra, w zależności od wielkości przedmiotu. Serce z Viany zdobi się motywem kwiatowym lub roślinnym. Tradycyjnie wykonuje się je ze złota, stosując przy tym misterne zdobienia. Jednak na rynku można dostać serca wykonane także z innych materiałów jak srebro, korek czy filc.

Odświętny strój z Minho

Mimo że serce z Viany jest symbolem uniwersalnym, reprezentującym cały kraj, to jednak wiąże się przede wszystkim z północno-zachodnią Portugalią. W regionie Minho, do którego należy także samo miasto Viana de Castelo, które dało nazwę dla serca, wyroby z filigranu stanowią obowiązkowy element odświętnego stroju ludowego.

W języku portugalskim znajdziemy wiele określeń odnoszących się do stroju ludowego mieszkanek regionu Minho. Znajdziemy wśród nich zwroty jak traje minhota (wariant traje à moda do Minho) czy traje à Vianesa (traje à moda de Viana, traje à Vianense). Niestety żadne z powyższych określeń nie jest poprawne, gdyż każda z gmin położonych w Minho, może mieć swoje własne stroje ludowe. Będą się od siebie różnić wzorem haftu albo kolorem poszczególnych elementów ubioru. W tym przypadku bardziej poprawnym określeniem jest traje à Lavradeira, czyli po prostu strój rolniczki.

Używano go jedynie w niedziele i święta, czyli okazje, kiedy pracujące na roli kobiety mogły pokazać się innym. Odświętny strój mieszkanki Minho składał się z białej haftowanej koszuli, długiej spódnicy, kamizelki, fartucha, dwóch chust, dopinanej kieszeni, białych podkolanówek/pończoch oraz klapek. Całość stroju dopełniały naszyjniki oraz kolczyki ze złota, niejednokrotnie posiadające serce wytwarzane z filigranu.

Coração de Viana w popkulturze

Serce z Viana de Castelo to jeden z najpopularniejszych portugalskich symboli, którego często używa się do promocji kraju. Kiedy Portugalia zorganizowała Mistrzostwa Europy w piłce nożnej mężczyzn w 2004 roku (UEFA), w oficjalnym logo użyto właśnie wspomnianego serca. Tym razem ze środka serca nie wyłaniały się płomienie, a piłka, czyli symbol wydarzenia.

Zdjęcie pochodzi ze strony Wikipedia

W 2016 roku Casa da Moeda wypuściła do obiegu 650 tysięcy monet o nominale 2 euro z sercem z Viany ukazanym na awersie monety. Jest to moneta okolicznościowa upamiętniająca udział portugalskich sportowców w Igrzyskach Olimpijskich w 2016 roku, które odbyły się w Rio de Janeiro w Brazylii. Autorką serca jest portugalska artystka Joana Vasconcelos, która w 2005 roku stworzyła dzieło Coração Independente Vermelho, inspirowane właśnie tym portugalskim symbolem.

Sztuka filigranu to także jeden ze sposobów promocji kraju. Złotnicy z Gondomar oraz Póvoa de Lanhoso, stanowiące główne ośrodki filigranu w Portugalii, otrzymują zlecenia na biżuterię używaną przez celebrytów na całym świecie. Z sercem z Viany na szyi sfotografowano między innymi aktorkę Sharon Stone.

Co ciekawe, w 2021 roku przez jeden dzień Netflix gościł w warsztacie złotniczym w Gondomar i nagrywał sceny, do materiałów promocyjnych piątego sezonu serialu „Dom z papieru”. Personalizowane serce z Viany z maską przedstawiającą twarz Salvadora Dalego stworzył mistrz filigranu António Cardoso. Wręczono je Úrsuli Corberó, która wcieliła się w postać Tokio. Mistrz złotnictwa António Cardoso jest również autorem wspomnianego najszyjnika, którego właścicielką stała się Sharon Stone.

Zdjęcie pochodzi ze strony Visit Gondomar

Personalizowane zaproszenia z motywem serca z Viany

Serce z Viany staje się jednym z ulubionych portugalskich symboli wśród miłośników Portugalii. Jest bardzo łatwo dostępne na rynku w formie biżuterii, ale także obrazów.

Od 2022 polska graficzka i artystka Anna Jagoda Mrożek, właścicielka marki Mirtilo Design, tworzy personalizowane zaproszenia ślubne inspirowane Portugalią. Jednym z motywów, które wykorzystała w swoich pracach jest coração de Viana. Kolekcja Viana przedstawia piękne czerwone serce z Viany, które może być idealną opcją w przypadku zaproszeń na ślub par mieszanych, ale także dla wszystkich miłośników Portugalii.

Zdjęcie i zaproszenie autorstwa Mirtilo Design

Co więcej, Ania Mrożek może spersonalizować zamówienie i użyć motywu serca z Viany także w innych projektach, jak na przykład karty okolicznościowe. Odwiedźcie koniecznie jej Instagram, aby zapoznać się z jej ofertą oraz twórczością.