Czy istnieje większa gratka dla fanów historii niż możliwość przeżycia na własnej skórze wydarzeń, które rozegrały się wieki temu? Jest na to sposób. Nie mam na myśli żadnej maszyny, która pozwoli nam na podróż w czasie. Idealnym rozwiązaniem może okazać się największy festiwal średniowieczny w Portugalii, który powraca do Santa Maria da Feira po dwurocznej przerwie spowodowanej pandemią.
- Kontekst historyczny festiwalu średniowiecznego w Santa Maria da Feira
- Jak dojechać do Santa Maria da Feira?
- Wstęp na festiwal średniowieczny Viagem Medieval
- Jakie atrakcje czekają na nas na terenie średniowiecznego festiwalu?
Kontekst historyczny festiwalu średniowiecznego w Santa Maria da Feira
3 sierpnia w miasteczku Santa Maria da Feira, położonym w dystrykcie Aveiro, rozpoczęła się Viagem Medieval – czyli podróż do średniowiecznej Portugalii. Festiwal w Santa Maria da Feira jest uznawany za jeden z najważniejszych oraz największych średniowiecznych festiwali w kraju. Po przerwie nie mogło mnie na nim zabraknąć.
Tegoroczna edycja trwa dwanaście dni i zakończy się 14 sierpnia. Viagem Medieval swoją tematyką porusza dzieje pierwszej dynastii królów portugalskich. Obejmuje więc rządy dziewięciu monarchów panujących w latach 1143 – 1383. W czasie Viagem Medieval spotkamy się z królami Afonso Henriquesem, Sancho I, Afonso II, Sancho II, Afonso III, Dinisem, Afonso IV, Pedro I i Fernando I.
Oficjalny plakat Viagem Medieval 2022, zdjęcie pochodzi ze strony www.viagemmedieval.com
Dwudziesta piąta edycja festiwalu ma być jak do tej pory największą. Teren wyznaczony na jego organizację obejmuje bowiem aż 33 hektary powierzchni miasta! Aby zorganizować wydarzenie, zainwestowano blisko 1,5 milionów euro w jego przygotowanie. Już od wjazdu do Santa Maria da Feira możemy podziwiać dekoracje nawiązujące do festiwalu. Nie tylko na elewacjach budynków, ale także na witrynach sklepowych. W samym centrum miasta nawet restauracje, bary lub sklepy tymczasowo zmieniły nazwy na te, które nawiązują do epoki średniowiecza.
Dzięki uprzejmości Câmara Municipal w Santa Maria da Feira, udało mi się otrzymać akredytację dziennikarską, która umożliwiła mi zebranie materiału fotograficznego oraz wideo w czasie trwania festiwalu.
Jak dojechać do Santa Maria da Feira?
Miasteczko Santa Maria da Feira jest położone około 35 kilometrów od Porto. Najszybciej dostaniemy się tu samochodem, wybierając płatną autostradę A1. Droga nie powinna nam zająć więcej niż 30 minut.
Istnieje także możliwość dojazdu komunikacją publiczną z Porto. Do Santa Maria da Feira dojedziemy autobusami przewoźnika Transdev. Przystanek w Porto, z którego możemy wsiąść do autobusu to Campo 24 Agosto. Bilet w jedną stronę wyniesie nas około 3,80 euro. Rozkład jazdy można sprawdzić tutaj.
Wstęp na festiwal średniowieczny Viagem Medieval
Wstęp na festiwal średniowieczny Viagem Medieval w Santa Maria da Feira jest płatny. Istnieją dwie opcje dla odwiedzających: bilet dzienny lub bransoletka upoważniająca do wstępu przez 12 dni, czyli cały okres trwania festiwalu.
Podczas 25 edycji tego wydarzenia obowiązywały następujące ceny: bilet dzienny 4€ (od poniedziałku do czwartku) i 5€ (piątek-niedziela) oraz bransoletka 8-10€, w zależności od zakupu w przedsprzedaży lub w czasie trwania wydarzenia. W przypadku odwiedzenia festiwalu z dziećmi polecam zaopatrzyć się w bransoletki, na których możemy wpisać dane naszych pociech. W sytuacji, gdyby się zgubiły gdzieś w tłumie (o to wcale nie trudno), łatwo będzie w ten sposób nawiązać ponowny kontakt z rodzicami.
Wejście na zamek, do term Św. Jerzego lub do Zaczarowanego Lasu są dodatkowo płatne. Wejściówki można nabyć w kasach bezpośrednio przed każdym ze wspomnianych miejsc.
Warto pamiętać także o kremie z filtrem oraz o butelce z wodą. W tym roku utworzono aż 6 miejsc na terenie całego kompleksu, w których zupełnie za darmo można było napełnić swoją butelkę wodą. Super inicjatywa ze strony organizatorów. Muszę także ich pochwalić za utworzenie wielu miejsc z bezpłatnymi toaletami.
Jakie atrakcje czekają na nas na terenie średniowiecznego festiwalu?
Zamek w Santa Maria da Feira (Castelo)
Wstęp na zamek podczas tegorocznej edycji Viagem Medieval jest każdorazowo płatny 3,5€. Wyjątkiem są dzieci do 6 roku życia, które nie potrzebują biletu wstępu. Przy okazji festiwalu możemy zwiedzić jeden z najsłynniejszych zamków w Portugalii. Miał on ogromne znaczenie militarne w okresie średniowiecza. Dzięki temu również w swojej architekturze zachował elementy obronne, które stosowano w okresie pomiędzy XI i XVI wiekiem.
Wewnątrz zamku spotkamy aktorów, którzy odtwarzają w swoich spektaklach realia epoki średniowiecza. Nie tylko za pomocą strojów, rekwizytów czy dekoracji, ale także poprzez stylizowanie używanego języka na ten z epoki średniowiecza. Charyzmatyczni aktorzy nawiązują również kontakt z publicznością, czasem niespodziewanie mogą nawiązać z nami dialog.
Na dziedzińcu zamkowym znajduje się zagroda z ptakami drapieżnymi oraz niektórymi zwierzętami hodowlanymi. Spotkamy tu różne rodzaje orłów, jastrzębi, sów, puchaczy, gęsi, kóz czy nawet psów. Zwierzęta są na co dzień tresowane i przygotowywane do pokazów przez firmę z Santa Maria da Feira o nazwie Fazenda dos Animais.
Możemy się także przespacerować po murach zamkowych, z których rozciąga się ciekawy widok na całą okolicę. Dla odważniejszych i spragnionych przygód odwiedzających istnieje także możliwość wspinaczki na mury po specjalnych sieciach zrobionych z lin. Jest to atrakcja o nazwie Subida às ameias.
Plac zamkowy (Largo do Castelo)
Na placu zamkowym nie może zabraknąć pokazów tanecznych oraz koncertów. Podczas moich odwiedzin w czasie festiwalu średniowiecznego w Santa Maria da Feira miałam okazję obejrzeć dwa koncerty oraz spektakl taneczny.
Pierwszy występ należał do portugalskiej grupy AlvoradA Medieval, założonej w 2016 roku. Zespół składa się z pięciu członków: Daniel Padrão, David Leão, João Afonso, João Costa oraz Joel Silva. Panowie grają głównie muzykę stylizowaną na średniowieczną, nie brakuje im charyzmy. Ich występ był bardzo żywiołowy i zebrał gromkie brawa ze strony publiczności.
Kolejną grupą, którą urzekła mnie w czasie swojego występu, była hiszpańska Gálata. Panowie w składzie Dani – el Sword, Alejandro del Río, Daniel Collado i Manuel Gester swoją energią oraz żywiołową muzyką porwali widownię. Grupa z Madrytu występuje na festiwalach średniowiecznych głównie w Hiszpanii. Jednak po raz kolejny zdecydowali się wziąć udział w portugalskim festiwalu w Santa Maria da Feira. W trakcie rozmowy powiedzieli mi, że z ogromną chęcią przyjechali po raz kolejny do tego portugalskiego miasteczka, gdzie odbywa się jeden z najważniejszych festiwali średniowiecznych na Półwyspie Iberyjskim.
Na placu zamkowym miałam także okazję obejrzeć widowisko taneczne przygotowane przez grupę Volarius. Pochodząca z Fiães (jednej z gmin wchodzących w skład Santa Maria da Feira) ośmioosobowa formacja taneczna dała wspaniały występ przed zamkiem. Nie mogłam oderwać oczu od ich występu oraz pięknych strojów. Każdego dnia grupa daje kilka pokazów w różnych miejscach kompleksu festiwalu. Udało mi się kilkakrotnie trafić na ich występy i za każdym razem wykonali kawał dobrej roboty.
Termy św. Jerzego (Quinta do Castelo)
W ogrodach przylegających do zamku utworzono w czasie tegorocznej edycji festiwalu średniowiecznego w Santa Maria da Feira termy. Każdy z odwiedzających, po zakupie biletu w cenie 3,5€, może zrelaksować się w specjalnie do tego przygotowanych namiotach.
Zabiegom termalnym poddane zostaną nasze stopy. Otrzymamy także filiżankę herbaty, a całości towarzyszyć będzie muzyka grana na żywo na harfie. W tej części kompleksu znajdziemy spokój i wyciszenie.
Co pół godziny, na terenie utworzonych term, będziemy mogli obejrzeć spektakl, przygotowany wyłącznie dla uczestników zabiegów.
Błonia zamkowe (Terreiro dos oficios)
Przy błoniach znajdziemy namioty, w których pracują średniowieczni rzemieślnicy. Nie mogło wśród nich zabraknąć kowala, stolarza, płatnerza, dziewiarki, tkaczki, garbarza czy też osób zajmujących się biciem monet.
Festiwal średniowieczny daje nam możliwość, aby poobserwować rzemieślników przy pracy. Kowal wraz ze swoim pomocnikiem w pocie czoła wyrabiają podkowy oraz podkowiaki niezbędne w średniowieczu. Przy okazji warsztatów na naszych oczach mogliśmy zaobserwować jak w kilka chwil z kawałka pręta powstała para gwoździ używanych do podkuwania koni.
Tuż obok, w swoich namiotach, pracowali stolarz oraz dziewiarka. Warto było przystanąć, aby choć przez chwilę poobserwować także tych rzemieślników przy pracy.
Nie samą pracą żyje człowiek. Stąd w chwilach krótkiego odpoczynku rzemieślnicy oddawali się także innym rozrywkom na błoniach. Jedną z nich jest portugalska sztuka walki Jogo do Pau (tłumacząc na polski Gra z kijem). Jest to rodzaj szermierki na kije, którą uprawiano w północnej Portugalii oraz Galicji. Kij stanowił podstawowe narzędzie broni na terenach wiejskich, nieodłącznie towarzyszył także pasterzom w ich codziennej pracy. Używanie kija do własnej obrony było bardzo powszechne aż do XX wieku, a techniki walki z kijem przekazywano z pokolenia na pokolenie.
Błonia przy lesie (Terreiro das Guimbras)
Na błoniach przy lesie codziennie odbywają się spektakle teatralne, które przybliżają publiczności wydarzenia związane z pierwszą dynastią portugalską. Miałam okazję zobaczyć na żywo dwa z trzech przedstawień przygotowanych na tegoroczną jubileuszową edycję Viagem Medieval w Santa Maria da Feira.
Dinastia de Borgonha (Dynastia burgundzka) to przedstawienie, które zaczyna się o godz.18. W ciągu trzydziestu minut trwania spektaklu odbędziemy podróż w czasie od lat dziecięcych D. Afonso Henriquesa aż do panowania ostatniego z królów dynastii burgundzkiej, D. Fernando I. W spektaklu czekają na nas momenty tragiczne jak walka pomiędzy chrześcijanami a muzułmanami w czasie rekonkwisty czy epidemia czarnej śmierci, która spustoszyła kraj w XIV wieku. Zobaczymy także pokazy sokolnicze, konne, z gęsiami oraz momenty wesołych tańców i akrobatyki.
Drugie przedstawienie nosi tytuł Do amor à vingança, czyli Od miłości do nienawiści. Jego początek wyznaczono na godzinę 21:30. Opowiada najsłynniejszą portugalską historię miłosną króla D. Pedro I oraz dwórki jego żony Inês de Castro. W czasie 35 minutowego spektaklu oprócz scen z życia kochanków i tragicznej śmierci kobiety zobaczymy piękne choreografie taneczne. Każdy z kostiumów tancerzy był dokładnie dopracowany, dzięki czemu udało się stworzyć wyjątkowy klimat przedstawienia. Jako że widowisko odbywa się po zmroku, uroku dodaje gra świateł odpowiednio dobranych do każdego z momentów.
Trzecim spektaklem, który publiczność może oglądać podczas tegorocznej edycji festiwalu jest Da revolta ao ultimo reduto (Od powstania do ostatniej reduty). Ostatnie przedstawienie opowiada o powstaniu możnych w Hrabstwie Portucale, któremu przewodniczył młody Afonso Henriques. Zapoczątkowało ono długi proces drogi do utworzenia państwa portugalskiego. Niestety nie miałam okazji obejrzeć tego przedstawienia, którego początek wyznaczono na godzinę 23:30. Wyobrażam sobie jednak, że niczym nie odstaje od pozostałych dwóch spektakli.
W przypadku bezpłatnych przedstawień polecam udać się na miejsce ze sporym (nawet godzinnym) wyprzedzeniem. Liczba chętnych na ich obejrzenie jest bowiem większa niż ilość miejsc siedzących.
Park z dębami (Carvalhal)
W tej części znajdziemy wiele ciekawych średniowiecznych gier. Począwszy od strzelania z łuku do tarczy (atrakcja arqueiros d’el Rei), skończywszy na prawdziwym treningu giermków (treino dos escudeiros). Będzie to prawdziwy raj zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. W parku można przystąpić do biegu z przeszkodami, strzelania z procy i łuku, rzutu dzidą i podkową oraz wielu innych podobnych czynności. Każda z atrakcji jest w tym przypadku dodatkowo płatna.
Nieopodal znajdziemy ponownie zagrodę ze zwierzętami hodowlanymi. Na okres festiwalu mieszkają w niej kucyki pony, osły, owce, króliki, kozy, świnie oraz ptaki hodowlane.
To tylko niektóre z atrakcji, które czekają na osoby udające się w podróż do epoki średniowiecza w Santa Maria da Feira. Więcej z nich możecie znaleźć w oficjalnym programie wydarzenia. Jest on z kolei bardzo bogaty, więc podczas jednej wizyty na festiwalu nie uda nam się zobaczyć wszystkich atrakcji. Stąd polecam wybrać kilka z nich, które uważamy za najważniejsze.
Osobiście uwielbiam ten festiwal i cieszę się, że mogłam go przeżyć w tym roku z trochę innej perspektywy niż tylko widza. Już nie mogę doczekać się kolejnej edycji, która czeka nas za rok.
Źródła:
Público(2022), A Viagem Medieval volta à Feira e com entrada gratuita para crianças e jovens, https://www.publico.pt/2022/07/05/fugas/noticia/viagem-medieval-volta-feira-entrada-gratuita-criancas-jovens-2012507
Przewoźnik Transdev, https://www.transdev.pt/horarios/porto
Volarius, https://www.grupobon.com/
Galata, https://www.galatamusic.com/
AlvoradA Medieval, https://www.youtube.com/channel/UCKedsXVrdz2-41frB7RMVMQ/about
Cultura Norte, Castelo de Santa Maria da Feira, https://culturanorte.gov.pt/patrimonio/castelo-de-santa-maria-da-feira/
Viagem Medieval 2022, https://www.viagemmedieval.com/