Cascata wspólnotowa 2021 w Porto

Z obchodami święta São João w Porto nieodłącznie wiąże się tradycja tworzenia cascat. O cascatach napisałam już osobny artykuł w zeszłym roku. Są to makiety przedstawiające małe miasto, w którym nie może zabraknąć trzech podstawowych elementów. Są nimi: figura Chrystusa, Jana Chrzciciela oraz motyw wody symbolizujący jego chrzest w rzece Jordan. Sama nazwa po portugalsku znaczy wodospad.

W tym roku wzięłam udział w tworzeniu cascaty wspólnotowej (port. cascata comunitária) w Porto. Chciałam więc podzielić się z Wami moim doświadczeniem z tego wydarzenia.

Skąd zwyczaj robienia cascaty wspólnotowej w Porto?

Zwyczaj robienia cascaty wspólnotowej pod patronatem miasta Porto pojawił się stosunkowo niedawno. Po raz pierwszy swoje drzwi przed mieszkańcami miasta pracownia Brâmica otwarła w 2017 roku. Artystka Teresa Branco stanęła na czele jednych z 30 warsztatów tworzenia cascaty w różnych dzielnicach miasta. Do pierwszej edycji projektu przystąpili mieszkańcy miasta w różnym wieku. Począwszy od dzieci uczęszczających do lokalnych szkół, skończywszy na starszych mieszkańcach Porto. W rezultacie stworzona z 250 budynków z gliny cascata została udostępniona zwiedzającym.

Kolejne edycje miały miejsce w 2018 i 2019 roku. W 2020 roku ze względu na pandemię koronawirusa wydarzenie łączące społeczność Porto odwołano. W tym roku zdecydowano się na powrót do nowej tradycji zachęcającej mieszkańców do akcji wolontariatu. Wszystkie warsztaty zostały zorganizowane pod okiem Teresy Branco w jej pracowni ceramicznej Brâmica.

Edycja tworzenia cascaty 2021

Kiedy tylko zobaczyłam artykuł opisujący warsztaty z ceramiki służące budowie cascaty wspólnotowej od razu wzbudził on moje zainteresowanie. Z pięciu dostępnych dat warsztatów wybrałam jedną z nich i wysłałam moje zgłoszenie. Myślałam, że nie uda mi się dostać na to wydarzenie, gdyż chętnych zawsze jest dużo. Znalazło się jednak i dla mnie wolne miejsce. W ten sposób we wtorek 8 czerwca udałam się do warsztatu ceramicznego Brâmica znajdującego się przy ulicy Rua Santo Isidro w Porto.

Kiedy weszłam do środka tego niezwykłego miejsca jako jedna z ostatnich pozostałe uczestniczki były już pochłonięte tworzeniem domków z gliny. Wydawało mi się, że mają ogromne doświadczenie w rzeźbieniu w glinie i tworzeniu ceramiki. Jak się później okazało było to tylko moje pierwsze wrażenie. One, podobnie jak ja, po raz pierwszy znalazły się w pracowni Brâmica, aby w formie wolontariatu rozpocząć proces tworzenia cascaty.

Otrzymałam fartuch, narzędzia i zasiadłam przy moim stanowisku pracy. Teresa Branco, właścicielka pracowni ceramicznej, wytłumaczyła mi w jaki sposób wycinać kształty w glinianym domku, który otrzymałam jako bazę mojej pracy. Dodatkowo, od czasu do czasu, przechadzała się między naszymi stanowiskami. Obserwowała i dawała techniczne wskazówki, doradzała także na co zwrócić uwagę w czasie tworzenia. Reszta była już tylko uzależniona od naszej wyobraźni i kreatywności. Aż mi się ciśnie na usta, a raczej na ekran, żeby napisać to jakże słynne zdanie korporacyjne „Sky is the limit” (Niebo jest limitem).

Każda z uczestniczek była bardzo skupiona na pracy. Z głośników płynęła muzyka klasyczna, która dodawała niezwykłości temu miejscu. Przez okna ogrodu znajdującego się na tyłach kamienicy wpadały promienie słoneczne. Dochodził nas również odgłos śpiewających ptaków oraz remontu trwającego gdzieś w sąsiedztwie.

Dając upust wyobraźni

Moja decyzja o uczestnictwie w tych wyjątkowych warsztatach w Porto była dość spontaniczna. Stąd nie przygotowałam się do nich zbytnio. Kiedy więc dostałam mój domek w ręce pojawiła się pustka w głowie i lekka panika. Jaki wzór wybrać? Co wyrzeźbić w domku?

Na stole przede mną było już kilka gotowych elementów wykonanych przez uczestników warsztatów w poprzednich dniach. Postanowiłam nie myśleć za dużo i po prostu pozwolić moim palcom pracować. Okazało się to znacznie prostsze niż myślałam i bardzo intuicyjne.

Po wycięciu otworów w domku na okna czy drzwi również za pomocą specjalnego patyczka mogłam wyrzeźbić kształty. Przydało mi się to szczególnie, aby wyrzeźbić dachówki, tak typowe dla portugalskich domów. Każdy z otworów, które powstaje w glinie trzeba dokładnie wygładzić. Jeśli tego nie zrobimy to po obróbce termicznej powstaną bardzo ostre krawędzie, którymi osoby montujące makietę mogą się skaleczyć.

Malowanie domków

Po wyrzeźbieniu kształtów przyszedł czas na pokrycie gliny farbą. Była to chyba najprzyjemniejsza część procesu twórczego, gdyż domek zaczął nabierać formy. Farby używane podczas malowania nie odzwierciedlały jeszcze kolorów, które miał mieć element po wyjęciu z pieca. Po malowaniu domków trafiają one bowiem do gazowego pieca, w którym są poddawane obróbce termicznej w temperaturze około 1200ºC.

Oto efekt końcowy, mój domek to ten z żółtym dachem i niebieskimi oknami.

Glina używana jako podstawowy materiał, z którego tworzyliśmy elementy, po wyjęciu z pieca gwarantowała biały kolor. Trzeba więc było wybrać kolory na resztę części domków: okna, drzwi, dach, etc. Niektórzy postanowili również namalować na murze elementy pędzlem, bez wcześniejszego rzeźbienia w glinie. Stąd na niektórych domkach możemy zobaczyć przylegające do nich drzewa, krzaki różane, doniczki z kwiatami, a nawet zwierzęta.

W czasie tych dwugodzinnych warsztatów w pracowni Brâmica udało mi się wykonać aż dwa domki. Na jednym z nich namalowałam moich nowych przyjaciół: salamandry i motyle. Poznałam również inną Polkę Mainkę, która także zgłosiła się na warsztaty, aby zbudować cascatę wspólnotową.

W ten wtorkowy poranek warsztat Brâmica odwiedzili także dziennikarze strony Agora Porto. Znalazłam się wśród uczestników, którzy udzielili wywiadu dla strony internetowej działającej pod patronatem miasta Porto. Jeżeli jesteście ciekawi ich artykułu oraz tego co powiedziałam, wystarczy kliknąć tutaj.

Zdjęcie zostało wykonane przez fotografa strony Agora Porto. Po lewej ja malująca mój pierwszy domek.

Zobacz koniecznie moje wideo pokazujące obchody São João 2021 w Porto

Gdzie można zobaczyć cascatę wspólnotową?

Od 21 do 28 czerwca 2021 roku rezultaty pracy około 150 wolontariuszy można podziwiać w Mercado Temporário do Bolhão w budynku centrum handlowego La Vie w Porto. 250 domków, które stworzyliśmy w tym roku dołączyło do budynków z poprzedniej edycji. Stąd tegoroczna cascata liczy około 1000 elementów.

Oprócz domków wykonanych przez uczestników znajdziemy także budowle charakterystyczne dla miasta Porto. W cascacie nie mogło zabraknąć mostu Ponte Luis I, kopuły Pavilhão Rosa Mota w ogrodach Palácio de Cristal. Dojrzeć możemy również ołtarzyki poświęcone świętym w różnych częściach miasta czy typowe fontanny, które zobaczymy w Porto. Nie mogło także zabraknąć postaci, które można spotkać w Cidade Invicta. Znajdziemy między innymi sprzedawczynie ryb tzw. peixeiras, z pełnymi koszami na głowie.

Cascata jest naprawdę duża i polecam ją zobaczyć na żywo, jeśli tylko będziecie w tym czasie w Porto. Kto wie, może w przyszłym roku sami weźmiecie udział w tym projekcie?