O Moście Mizarela w Parku Narodowym Peneda-Gerês

Wielu z Was na pewno słyszało o słynnym Parku Narodowym Peneda-Gerês. Albo nawet miało już przyjemność w nim przebywać. W dzisiejszym artykule chciałabym przybliżyć jedno z interesujących miejsc na terenie parku. Licznie odwiedzane, nie tylko ze względu na swoje walory estetyczne. Przede wszystkim z uwagi na legendy i historie, które się z nim wiążą. Mowa o moście Ponte da Mizarela, znanym również pod nazwą Ponte do Diabo.

• Gdzie leży Ponte da Mizarela­?
• Skąd wzięła się nazwa Most Diabła?
• Potyczka księdza z Panem Piekieł na Moście Mizarela
• Inne wersje legendy o pakcie z diabłem
• Chrzest na Moście Mizarela, czyli na pomoc ciężarnym
• Pogrom wojsk napoleońskich
• Wodospad Mizarela

Gdzie leży Ponte da Mizarela­?

Jak już wspomniałam ten wyjątkowy most znajduje się na terenie Parku Narodowego Peneda-Gerês. Właściwie tuż u bram parku, bez wątpienia w miejscu strategicznym, bowiem na granicy dwóch regionów. Mowa o regionie Minho oraz Trás-os-Montes, gdyż rzeka Rabagão stanowi naturalną przeszkodę dzielącą te dwa obszary. Tereny po lewej stronie rzeki znajdują się już w dystrykcie Braga i powiecie Vieira do Minho. Po prawej stronie mamy już dystrykt Vila Real i powiat Montalegre.

Granitowy most wzniesiono w średniowieczu, ułatwiając tym samym możliwość przemieszczania się na drugi brzeg mieszkańcom. Wzniesiono go na rzece Rabagão, mniej więcej kilometr przed jej ujściem do rzeki Cávado. Na początku XIX wieku doszło do przebudowy mostu, w formie, w jakiej zachował się do dnia dzisiejszego.

Aby dojechać do tego miejsca z Porto będziemy mieć do pokonania około 110 km. Droga powinna zająć około 2h. Proponuję udać się płatną autostradą A3 w kierunku Bragi, a następnie drogą krajową N103 w kierunku Vieira do Minho. W miejscowości Ruivães należy zmienić drogę na CM1397, która doprowadzi nas do mostu. Proponuję zaparkować przy małej kapliczce znajdującej się na rozdrożu, a resztę trasy pokonać pieszo.

Skąd wzięła się nazwa Ponte do Diabo (Most Diabła)?

Nazwa Ponte do Diabo wzięła się od legendy, która była przekazywana wśród okolicznych mieszkańców.

Otóż dawno temu w okolice rzeki Rabagão przybył poszukiwany przez sędziów przestępca. Pogoń deptała mu wręcz po piętach. W tamtych czasach nie było jeszcze żadnego mostu, którym mógłby przedostać się na drugi brzeg. Niestety nurt rzeki owego dnia był równie wartki, więc zrozpaczony mężczyzna zwrócił się o pomoc do diabła. Poprosił go, aby umożliwił mu przejście na drugi brzeg. Diabeł wysłuchał jego prośby, ale zanim przystąpił do pomocy postawił jeden warunek. Mężczyzna miał oddać mu w posiadanie swoją duszę. Przestępca przystał na pakt z diabłem i został uratowany. Diabeł bowiem stworzył most nad rzeką Rabagão, przez który uciekinier przebiegł bez oglądania się wstecz. Tuż po tym jak mężczyzna udał się na drugą stronę most zniknął. Tym samym władze lokalne nie mogły już udać się za nim w pogoń.

Kilka lub nawet kilkanaście lat po tym wydarzeniu dawny przestępca znalazł się na łożu śmierci. Usłyszał w oddali diabelski głos, który zaczął przyzywać jego duszę. W tym momencie przypomniał sobie o pakcie zawartym z szatanem i przeraził się strasznie. Wezwał do siebie spowiednika, któremu wyjawił mroczny sekret oraz poprosił go o pomoc. Ksiądz obiecał pomóc nieszczęśnikowi, dał mu ostatnie sakramenty i szybko wyruszył konno w stronę rzeki Rabagão.

Potyczka księdza z Panem Piekieł na Moście Mizarela

Kiedy ksiądz dotarł do miejsca wskazanego przez mężczyznę, zdziwił się bardzo, gdyż nie znalazł opisanego mostu. Postanowił przywołać diabła, a ten pojawił się po drugiej stronie rzeki na skałach. Ksiądz wyjął kropidło z wodą święconą, które zabrał ze sobą. Postanowił rzucić ją w kierunku szatana, krzycząc przy tym słowa egzorcyzmu „Vade retro Satana”, czyli „Idź precz szatanie”. Tak też się stało. Diabeł zniknął, a pomiędzy dwoma skałami tuż nad rzeką zmaterializował się kamienny most z łukiem. Ów łuk miał dokładnie taki sam kąt, pod jakim woda święcona została rzucona przez księdza. Duchowny uczynił znak krzyża i chcąc upewnić się, iż diabeł zniknął na dobre zakończył inkantacje egzorcyzmów.

Ku jego uszom dobiegły okrzyki bólu, a powietrze dookoła wypełnił zapach siarki. Ksiądz wykrzyczał jeszcze słowa „pęknij diable, bo ta dusza nie jest twoja”. Po krótkiej modlitwie na miejscu duchowny wrócił do umierającego przestępcy, aby przekazać mu nowinę o powodzeniu misji. Od tamtej pory most nazywany jest Mostem Diabła.

Inne wersje legendy o pakcie z diabłem

Wersji legendy wyjaśniającej zarówno pochodzenie mostu, jak i jego nazwę, jest kilka. Druga wersja tej legendy głosi, iż przestępcą był zamożny szlachcic z Doliny Douro. Dopuścił się on poważnego przestępstwa. W obawie o utratę swojej wolności zbiegł przed sędziami i dotarł do rzeki Rabagão. Reszta historii jest bardzo podobna do tej o „zwykłym” przestępcy.

Trzecia wersja jest zbliżona do dwóch pozostałych, ale różni się pewnym szczegółem. Opowiada ona bowiem historię sprytnego księdza, który postanowił, iż pokona diabła. Podając się za rabusia uciekającego przed władzami miasta Montalegre ksiądz dotarł nad brzeg rzeki Rabagão. Przywołał z własnej woli szatana w ramach podstępu. A także poprosił go o stworzenie mostu, aby mógł udać się na drugi brzeg. Król piekieł postawił jednak jeden warunek: uciekinier musiał podpisać dokument, w którym dobrowolnie oddaje swoją duszę. Przebrany ksiądz podpisał ów dokument, a kiedy przekroczył magiczny most zaatakował diabła. Odwrócił się bowiem w jego kierunku, a z habitu ukrytego pod peleryną wyciągnął wodę święconą. Następnie rzucił ją w stronę szatana inkantując przy tym egzorcyzmy.

Szatan wydał przeraźliwy krzyk, po czym został wciągnięty do środka jednej ze skał. A z niej zaczęły tryskać języki ognia i wydobywać się piekielne dźwięki oraz opary. Most zaś jak został stworzony, tak stoi do dzisiaj. Od tamtej pory niektórzy mieszkańcy pobliskich okolic udają się na most w środku nocy, aby odprawiać magiczne rytuały.

Chrzest na Moście Mizarela, czyli na pomoc ciężarnym

Z mostem Ponte de Mizarela jest również związana inna historia. Możliwe, że nawet słynniejsza, niż legendy o pokonaniu diabła. Chodzi bowiem o pomoc w donoszeniu ciąży.

Jak głosi legenda Ponte do Diabo może pomóc kobiecie, która stara się o wydanie na świat potomstwa. Chodzi o przypadek, gdy brzemienna kobieta ma problem z utrzymaniem ciąży (wcześniej doszło już do poronień). A także, kiedy para stara się usilnie o dziecko, jednak do zajścia w ciążę nie dochodzi.

Kobieta powinna udać się wraz z partnerem lub w towarzystwie najbliżej rodziny na wspomniany już most o poranku. Następnie musi usiąść na moście po stronie, która znajduje się bliżej jej miejsca zamieszkania. Powinna czekać na pierwszego wędrowca, który uda się w kierunku, z którego ona przyszła. Kiedy piechur się wreszcie pojawi, należy poprosić go o przeprowadzenie rytuału chrztu.

W tym celu musi nabrać odrobinę wody z rzeki Rabagão, a następnie powinien polać wodą brzuch kobiety. Równocześnie powinien uczynić znak krzyża, a następnie wypowiedzieć następującą inkantację:  

Następnie wszyscy zebrani wspólnie odmawiają modlitwę Ojcze Nasz oraz Zdrowaś Maryjo. Dochodzi wtedy do zakończenia rytuału, a para może wrócić do domu i oczekiwać rezultatów. Po narodzinach dziecka osoba, która ochrzciła je w brzuchu matki, jest proszona o pełnienie roli ojca lub matki chrzestnej w czasie sakramentu chrztu świętego.

Jeśli pierwszego dnia nie pojawi się na moście nikt spełniający warunków przedstawionych w rytuale, należy go powtórzyć w kolejne dni aż do skutku.

Jeśli myślicie, iż to tylko jakaś tam legenda to jesteście w błędzie. Bowiem pary udają się w opisane miejsce wielokrotnie, aby spróbować tej metody, kiedy inne zawodzą. Według artykułu dziennikarza gazety Expresso, João Galacho, w 1993 roku doszło do wyjątkowego spotkania. W jednym miejscu zgromadzono bowiem dzieci z okolicznych miejscowości narodzonych po przeprowadzeniu rytuału. Na spotkanie przybyło w sumie około 30 osób o imionach Senhorinha i Gervásio.

Należy również wziąć pod uwagę fakt, iż w przeszłości dostęp do lekarza w okolicznych wioskach był bardzo ograniczony. Stąd też sami księża, pełniący rolę lokalnego autorytetu, doradzali parom starającym się o dziecko rytuał chrztu na moście Mizarela. W niektórych przypadkach rady poskutkowały i starania zakończyły się sukcesem.

Pogrom wojsk napoleońskich

Z Mostem Diabła jest jeszcze związana jedna historia. Wydarzyła się ona w maju 1809 roku, w czasie drugiej inwazji wojsk Napoleona na Półwysep Iberyjski. Otóż wojska francuskie okupujące Porto pod dowództwem generała Soulta w maju zdecydowały się opuścić Portugalię. Powodem była groźba ataku armii angielsko-portugalskiej z generałem Wellesleyem na czele. Francuzi zdecydowali się wycofać do Galicji, wybierając przy tym poboczne drogi. Zdecydowali się pokonać pasmo górskie Serra da Cabreira. Znajduje się ono niedaleko wspomnianego już w tym artukule mostu Mizarela.

W nocy 16/17 maja 1809 roku wojska napoleońskie udają się na przeprawę przez Most Diabła. Czeka ich jednak przykra niespodzianka. Wpadają bowiem w pułapkę zastawioną przez mieszkańców pobliskich terenów. Grupa 800 mężczyzn wykazała się wielką odwagą stawiając czoła wojsku francuskiemu. Żołnierze Napoleona wpadają w panikę i popłoch. Dochodzi do przepychanek na moście i wielu z nich wpada w otchłanie wodospadu oraz rzeki Rabagão. Upadek z dużej wysokości kosztuje wielu z nich życie.

Wśród lokalnej społeczności powstała nawet przyśpiewka nawiązująca do tego wydarzenia. Brzmi ona następująco:

Stąd most Mizarela jest ważnym miejscem, które stało się tłem wydarzeń związanych z historią Portugalii.

Wodospad Mizarela

Słynny most Ponte do Diabo nie jest jedynym powodem, dla którego warto wybrać się w to miejsce. Kolejnym uzasadnieniem dla naszej wizyty w tym regionie może być jeden z najpiękniejszych wodospadów w obszarze Parku Narodowego. Od razu chciałam zwrócić uwagę na fakt, iż Cascata da Mizarela nie powinna być mylona z Frecha da Mizarela, wodospadem znajdującym się w regionie Arouca. Choć nazwy brzmią bardzo podobnie mowa o dwóch różnych miejscach i całkowicie innym typie krajobrazu.

Nie polecam wodospadu Mizarela do kąpieli górskich, ze względu na trudny dostęp do niego. Ale zachęcam do udania się w jego pobliże, aby docenić walory estetyczne. Skały znajdujące się tuż obok zostały bajecznie pofałdowane przez erozję. Mają naprawdę interesujący kształt.

W pobliżu wodospadu oraz mostu przebiega również szlak trekkingowy. Nosi on nazwe PR5 MTR Trilho da Ponte da Misarela i liczy 12km. W czasię wędrówki będziemy otoczeni przez trzy pasma górskie: Serra do Barroso, da Cabreira i oczywiście Gerês.

Jeśli zainteresował Cię ten artykuł zajrzyj koniecznie do wpisu o wiosce Pitões das Júnias. Znajduje się ona niedaleko mostu.

Źródła:

Vieira do Minho, Ponte de Misarela Informacao Util, https://vieiraminhoturismo.com/ponte-de-misarela/

Serra do Gerês, Ponte do Diabo, https://www.serradoGerês.com/index.php/locais-paisagisticos/ponte-do-diabo

Galacho J.P. (2016), Expresso, A ponte da fertilidade… e do diabo, https://expresso.pt/sociedade/2016-07-17-A-ponte-da-fertilidade.-e-do-diabo

National Geographic, As Histórias da “Ponte do Diabo”, da Fertilidade às Invasões Francesas, https://www.natgeo.pt/viagem-e-aventuras/2020/11/as-historias-da-ponte-do-diabo-da-fertilidade-as-invasoes-francesas

Ulotka szlaku PR5 MTR: https://www.cm-montalegre.pt/cmmontalegre/uploads/document/file/1463/trilho_da_ponte_da_miserela.pdf