Kto jest patronką miasta Porto?

11 października w Porto obchodzony jest dzień patronki Miasta Niezwyciężonego. Jeżeli spodziewaliście się, że patronem Porto jest Święty Jan, to możecie się nieźle zdziwić. Jego dzień jest przecież tak hucznie obchodzony w czerwcu, a nie jest patronem miasta? Otóż patronką maista jest Najświętsza Panienka z Vandomy (port. Nossa Senhora de Vandoma). W dzisiejszym artykule postaram się przybliżyć okoliczności jej wyboru na opiekuna miasta.

Legenda o dzielnych Gaskończykach

Jedna z legend podaje, iż w okolicach 990 roku Porto było zdominowane przez Maurów. Na pomoc w wyzwoleniu miasta przybyła wyprawa krzyżowa z Gaskonii. Francuzi przypłynęli na statkach i rozpoczęli wyzwolenie Porto od estuarium rzeki Douro. Pod wodzą Monio Viegasa (znanego również pod imieniem Munio lub Moninho) udało im się pokonać wojska arabskie, które opanowały miasto.

Po zakończonych walkach rozpoczęła się odbudowa zniszczonego Porto. Zrekonstruowano mury wraz z czterema bramami wjazdowymi do miasta. Jedna z nich wychodziła na drogę, która prowadziła do Penafiel. Przebiegała ona przez miasteczko Vandoma leżące obecnie w powiecie Paredes. Według niektórych źródeł właśnie w tej bramie umieszczono figurkę Najświętszej Panienki, którą zaczęto nazywać Najświętszą Panienką z Vandomy.

Inna legenda głosi, iż wraz z krzyżowcami do Porto przybył francuski biskup D. Nónego. Pochodził on z miasteczka Vendôme położonym w środkowej części państwa, w departamencie Loir-et-Cher. Przywiózł on ze sobą figurkę przedstawiającą Najświętszą Panienkę i po odbudowaniu muru oraz bram, w jednej z nich umieścił wizerunek Maryi. Nazwa francuskiego miasteczka została zaadaptowana na język portugalski i stąd Vendôme stało się Vandoma.

Nossa Senhora de Vandoma

Wizerunek Najświętszej Panienki z Vandomy przebywał w bramie wjazdowej do centrum Porto aż do XIX wieku. Wtedy to bramy zostały zniszczone, a figurę zdecydowano się przenieść do kaplicy Św. Wincentego. W drugiej połowie XX wieku zgodnie z decyzją biskupa D. António Ferreira Gomesa przeniesiono figurę Njaświętszej Panienki do Katedry, w której pozostała do dnia dzisiejszego.

Mieszkańcy Porto od bardzo wielu wieków cieszyli się ogromną wiarą w kult Maryi. Dlatego też obrano ją jako jeden z najważniejszych symboli miasta. Świadczy o tym fakt, iż wizerunek Najświętszej Panienki z Vandomy znajduje się od kilkunastu wieków w herbie miasta. Postać Maryi widnieje pomiędzy dwoma wieżami oraz napisem Civitas Virginis – Miasto Maryjne.

Od sierpnia 1981 roku wybrano ją zatem na oficjalną patronkę miasta i jej święto obchodzone jest 11 października. Jednakże, jako dzień wolny od pracy (tzw. feriado municipal) na terenie Porto wybrano 24 czerwca, czyli wspomnienie Św. Jana Chrzciciela w kościele katolickim. Z tego też względu wiele osób uważa błędnie, iż to on jest patronem Cidade Invicta.

Zdjęcie pochodzi ze strony www.wikipedia.org

Kult maryjny wśród mieszkańców Porto na przestrzeni wieków

O tym, że Najświętsza Panienka jest popularna wśród mieszkańców Porto świadczy również fakt, iż można znaleźć wiele kościołów oraz kapliczek dedykowanych właśnie matce Jezusa. Nossa Senhora da Silva, Nossa Senhora de Campanha, Nossa Senhora da Batalha… Przydomków Maryi można znaleźć bardzo dużo na terenie tego miasta. Na szczególną uwagę zaś zasługują przede wszystkim Nossa Senhora da Consolação oraz Nossa Senhora do Bom Sucesso, gdyż ich kult był bardzo powszechny szczególnie wśród kobiet w ciąży. Obie Najświętsze Panienki otaczały bowiem kobiety w stanie odmiennym i miały im zapewnić pomyślność podczas porodu.

Nie można również zapomnieć o Maryi jako patronce rybaków, marynarzy i podróżników. Porto jest przecież miastem bez wątpienia związanym z podróżami morskimi. Wzdłuż rzeki Douro od Ribeiry aż do Foz można było spotkać wiele kapliczek dedykowanych Najświętszej Panience od Dobrej Podróży oraz od Pomocy (odpowiednio Nossa Senhora de Boa Viagem oraz Nossa Senhora da Ajuda).

Jak podaje Germano Silva jeden z przydomków Maryi jest bardzo ciekawy, bowiem chodzi o Najświętszą Panienkę od… Schodów (Nossa Senhora da Escada). Według legendy chodziło o schody do Nieba, które miały tam prowadzić bezpośrednio swoich wiernych. Nawet jeśli ich życie na ziemi nie cieszyło się zbyt dobrym wzorem.