Odwiedź Ermelo - wioskę z tysiącletnią historią

Portugalski lockdown dał się zapewne nie jednej osobie we znaki. Nasze życie, przynajmniej na kilka tygodni, uległo zmianie. Rutyna, którą znaliśmy zniknęła, a pojawiła się za to nowa rzeczywistość. Aby zrelaksować się po tych bardzo stresujących tygodniach pod koniec maja postanowiłam wybrać się na szlak. I to nie byle jaki! Chciałam zobaczyć słynne wodospady Fisgas de Ermelo w Parku Krajobrazowym Serra do Alvão. Szlak zaczyna się w wiosce o nazwie Ermelo. To właśnie jej dedykuję dzisiejszy artykuł w całości.

Gdzie leży Ermelo?

Wioska Ermelo należy administracyjnie do miasteczka Mondim de Basto i położona jest w dystrykcie Vila Real. Z Porto do Ermelo mamy do pokonania dystans około 103km, co przekłada się na 1,5h jazdy samochodem. Najszybsza droga do Ermelo przebiega najpierw przez autostradę A4, a potem przez drogę krajową N304.

Jeszcze zanim dojedziemy do wioski naszym oczom ukazywać się będą piękne górskie krajobrazy. Nie bez kozery miasteczko Mondim de Basto promuje swój region pod hasłem Montanha de Emoções czyli Góra Emocji.

Historyczna wioska

Ermelo bez wątpienia należy zaliczyć do wiosek historycznych, mających prawie tysiącletnią tradycję, gdyż pierwsze wzmianki o tej społeczności pochodzą z 1196 roku. To właśnie w kwietniu 1196 roku król D. Sancho I wydał akt nadania praw wiosce, który w późniejszych latach był odnawiany przez kolejnych władców. Do przełomowego momentu dla historii tej społeczności doszło w XVI wieku. 3 czerwca 1514 roku król D.Manuel I nadał Ermelo rangę Concelho, która w tamtych czasach oznaczała rangę miejską. Ermelo utrzymało ten status do 1853 roku.

Sama wioska Ermelo na pewno zauroczy nas tradycyjnymi górskimi domami wzniesionymi z brązowego łupku (port. xisto), których dachy pokryte są płytkami z czarnego łupku (port. lousa). Niektóre z domów znajdujących się w wiosce zostały wzniesione jeszcze w XVIII wieku! Oczywiście większość z nich została zaadaptowana do czasów współczesnych, a zabieg ten jest bardzo efektowny szczególnie jeśli chodzi o jego walory wizualne. Społeczność tę według danych z 2011 roku zamieszkuje około 500 osób.

Pelourinho, czyli miejsce sądów

Przechodząc przez Ermelo warto zwrócić uwagę na kamienny słup znajdującą się tuż przy budynku, w którym mieści się Junta da Freguesia (odpowiednik polskiej Rady Gminy). Pelourinho, bo o nim mowa, jest miejscem bardzo ważnym na mapie portugalskich wiosek i miasteczek, gdyż nie mogło go zabraknąć wśród żadnej społeczności. Było to miejsce, w którym odbywały się procesy sądowe w przeszłości. Oczywiście role sędziów pełnili urzędnicy administracyjni (miejscy lub gminni, w zależności od wielkości danej społeczności). Dopiero po obaleniu absolutyzmu w Portugalii i wprowadzeniu liberalizmu utworzono sądy i trybunały, które zaczęły zajmować się tego typu kwestiami. Karano tu drobnych rzezimieszków, przestępców, ale również morderców.

Każdy pelourinho składał się z trzech części: podstawy, trzonu oraz głowicy zwieńczającej słup. Bardzo często kolumna posiadała wypustki lub obręcze, do których można było przywiązać winnych, aby mogli ponieść karę za popełnione przestępstwo lub wykroczenie. Czasem karą było po prostu wystawienie oskarżonego na widok publiczny w celu jego ośmieszenia. Innym razem mogła to być chłosta lub nawet odcięcie którejś z części ciała. Kara uzależniona była od rodzaju przestępstwa, którego się dopuszczono. Bardzo często na pelourinho wywieszane były również ogłoszenia urzędowe do wglądu mieszkańców.

Pelourinho zdecydowanie porównać można do polskiego pręgierza. O ile jednak na terytorium obecnej Polski pręgierze występowały głównie w średniowieczu, o tyle w Portugalii zwyczaj ten przetrwał aż do XIX wieku. W Ermelo pręgierz został wzniesiony najprawdopodobniej w XVI wieku, po tym jak wioska otrzymała nowy statut od króla D. Manuela I.

Historia Gonçalo Vaz

Tuż przy wejściu na szlak prowadzący do słynnych Fisgas de Ermelo możemy podziwiać łupkowe tablice, na których zostały spisane ręką mieszkańców historie i legendy związane z Ermelo. Jedna z nich wiąże się z bitwą pod Aljubarrotą, która miała miejsce w 1385 roku.

Jak podaje treść tablicy 14 sierpnia 1385 roku król D. Joao I w czasie bitwy znalazł się w tarapatach. Krzyknął do walczącego w pobliżu Portugalczyka „Pomóż mi towarzyszu!”. Na królewskie wezwanie o pomoc odpowiedział młody mężczyzna. Po walce król odszukał piechura, który przybył mu na odsiecz. Okazał się nim pochodzący z Ermelo młodzieniec Gonçalo Vaz. Za wyczyn, którego dokonał ratując życie królowi, otrzymał dożywotni przywilej zwolnienia z płacenia podatków nakładanych na mieszkańców. Przywilej ten obejmował nie tylko Gonçalo, ale również męskie potomstwo w lini prostej wywodzące się od chłopaka. Pełen odwagi młodzieniec wyruszył również za królem do Afryki, gdzie trwały walki o Ceutę.

Fisgas de Ermelo – emocjonujący wodospad

Miasteczko Ermelo stało się bez wątpienia liczniej odwiedzane przez turystów, kiedy w 2016 roku otwarto szlak trekkingowy prowadzący do słynnego wodospadu Fisgas de Ermelo. Miejsce jest bardzo piękne, a w upalne dni nie ma nic lepszego niż zanużyć się w chłodnych wodach rzeki Olo. Jeśli będziecie w okolicy warto wybrać się przynajmniej do jednego punktu widokowego, z którego mamy ciekawą perspektywę na sam wodospad oraz na Park Krajobrazowy Serra do Alvão. Więcej o parku, szlaku oraz wodospadzie w kolejnym artykule już niebawem.