Dziś obchodzimy na całym świecie Międzynarodowy Dzień Wydry (World Otter Day). Przypada on na ostatnią środę maja. Z tej okazji postanowiłam napisać artykuł dotyczący właśnie tego ssaka, który zamieszkuje terytorium Portugalii, a niestety na świecie zalicza się do gatunków zagrożonych wyginięciem.
Wydra europejska, po portugalsku lontra europeia, jest ssakiem, który swoją główną aktywność prowadzi nocą lub wczesnym porankiem. Jakiego strachu czasem napędza wędkarzom, to już tylko oni wiedzą. Szczególnie, gdy z otchłani wody wynurza się znienacka włochaty „stwór rzeczny”, jak ją czasem zabawnie nazywają. Jakby nie było wydra jest sporą konkurencją zarówno dla rybaków, wędkarzy oraz hodowców ryb. Z tego powodu przez lata ssak ten był uważany za szkodnika, gdyż podkradał smaczne kąski hodowlane.
Wydra europejska w Portugalii i jej nawyki żywieniowe
W Północnej i Centralnej Portugalii wydra europejska zamieszkuje przede wszystkim podmokłe tereny rzek takich jak Minho, Lima, Cávado, Onor, Rabaçal, Maçãs, Sabor, Douro (szczególnie jej górną część) oraz Vouga czy Mondego. Czwórka naukowców Anabela Trindade, Nuno Farinha, Elsa Florêncio i Mónica Sousa przeprowadzili badania w latach 90 dwudziestego wieku. W ich efekcie potwierdzono występowanie tego gatunku w rzekach, jeziorach oraz zatokach na terenie Północnej Portugalii. Również stwierdzono obecność wydry europejskiej w parkach krajobrazowych Serra da Estrela i Montesinho.
Ze względu na dość niską temperaturę oraz wartki nurt górskich wód na północy, głównym przysmakiem wydry są pstrągi oraz łososie. Dodatkowo, od czasu do czasu, do swojego jakże obszernego menu może dołączyć raki czy węgorze. W skrajnych przypadkach potrafi jednak przetrwać również bardzo srogi okres zimy w Parku Krajobrazowym Serra da Estrela. Na wysokości ponad 1500 m n.p.m. żywi się insektami, żabami, traszkami, jaszczurkami górskimi oraz myszami.
Oprócz tego, wydry pojawiają się regularnie w okolicach zapory na rzece Douro w miejscowości Peso da Régua. Pracownicy zapory należącej do firmy EDP produkującej energię elektryczną wielokrotnie widzieli wydrę w okolicach śluzy. W porze poobiadowej polowała na inne przysmaki takie jak bass wielkogębowy czy brzana. Do tej listy można również dodać karpie, karasie czy inne odmiany bassa. Te ostatnie wpuszczono do rzek ze względu na wędkarstwo sportowe. Takie stojące miejsca to dla wydry raj, gdyż przysmaków ma pod dostatkiem.
Zagrożenia dla wydry europejskiej
W porównaniu do reszty krajów europejskich Portugalia może się uznać za szczęściarza. Kraj w dalszym ciągu obfituje w dość sporą liczbę osobników tego gatunku. Według autorów książki „Lontras em Portugal” wydra europejska zniknęła całkowicie z terenu Holandii oraz Luksemburga. W Belgii i we Włoszech natomiast jest uznawana za gatunek zagrożony wyginięciem.
Z tego też względu na obserwację wydry europejskiej do Portugalii przyjeżdżają międzynarodowe ekipy naukowców. O ile można jeszcze spotkać wydry w okolicach Viana de Castelo czy Esposende, o tyle trudniej jest już je zobaczyć w Porto czy w okolicach Ria de Aveiro. Niestety wciąż pojawiają się osoby, które uwielbiają w domu mieć trofeum z polowania. Czasem zdarza się, iż wydra jest do tego świetnym okazem. Dodatkowo właściciele hodowli ryb również od czasu do czasu chcąc pozbyć się „szkodnika” zabijają wydry. Niczego nieświadome zwierzęta traktują hodowle jako swoje miejsce do posiłku.
Ale oprócz tego samo zanieczyszczenie środowiska wiąże się ze śmiercią wielu zwierząt z tego gatunku. Niestety zanieczyszczone pestycydami wody w rzekach zatruwają organizmy tych jakże zwinnych i pięknych zwierząt. Zgłaszano również przypadki, w których zaplątane w sieci rybackie wydry nie potrafiły się same oswobodzić. W rezultacie tonęły w męczarniach. Dawniej sieci rybackie były wykonywane z materiałów, które wydra mogła w stosunkowo łatwy sposób przegryźć. Obecnie jednak używa się sieci z nylonu. W tym starciu ten ssak nie jest sobie w stanie sam poradzić.
Często zdarza się również, iż wydry zostają one potrącone przez samochody blisko rzek, które wybrały na swoje schronienia. W takich przypadkach ranne i chore zwierzęta trafiają do Zoomarine w Algarve. Po dojściu do siebie albo zostaną ponownie wypuszczone na wolność, albo trafią do parków biologicznych lub miejsc reprodukcji gatunkowej.
Nielegalny handel wydrami
Problem na razie samej Portugalii nie dotyczy, jednak chciałabym podzielić się z Wami refleksją dotyczącą nielegalnego handlu wydrami w krajach azjatyckich. Mowa między innymi o Tajlandii czy Indonezji. Ale problem dotyczy również osób, które te zwierzęta zamawiają do swoich domów.
Media społecznościowe pękają w szwach od zdjęć czy filmików z „udomowionymi” wyderkami w roli głównej. Co więcej, w Japonii istnieją „otter cafes”, czyli miejsca, gdzie wydry są przetrzymywane w niewoli. Najczęściej w warunkach zupełnie do tego nieprzystosowanych, bez dostępu do zbiorników wodnych. Nie brakuje również klientów, którzy płacą za możliwość kilkuminutowej zabawy z wydrą.
Jeżeli bylibyście zainteresowani tym tematem to zapraszam do obejrzenia filmu dokumentalnego zrealizowanego w 2019 roku.
Wydry należą do jednych z moich ulubionych zwierząt i są dla mnie źródłem inspiracji. Uważam, że są pięknymi, zwinnymi i inteligentnymi ssakami. Swoim zachowaniem niejako emocjonalnym przypominają nam nawet zachowania ludzi. Jednak ich miejsce jest w środowisku naturalnym, a nie w niewoli. Szczególnie kiedy nie mogą zostać zapewnione podstawowe warunki do życia dla tych zwierząt.
Gdzie można łatwo zobaczyć wydry podczas pobytu w Porto?
Zachęcam Was do poszukiwania wydr podczas wędrówek na łonie natury. Niezależnie od tego czy jesteście w Portugalii czy w Polsce. Możliwość zobaczenia tego ssaka na żywo na pewno zapewni Wam nie lada satysfakcję.
A dla niecierpliwych podczas pobytu w Porto polecam wybrać się do Zoo Santo Inácio lub Parque Biológico w Vila Nova de Gaia. W obu tych miejscach można zobaczyć wydry na żywo.
W zoo, co prawda, nie mieszkają wydry europejskie, tylko azjatyckie. Ale i tak warto je poobserwować przez dłuższą chwilę. Codziennie o godzinie 13 odbywa się karmienie wydr, które zapewni Wam nie lada przedstawienie. Polecam wybrać się już koło godziny 12, bo wydry są wtedy bardzo aktywne. Można wtedy zaobserwować ciekawe interakcje między nimi. Dzieciom, ale również i dorosłym, na pewno spodoba się taka atrakcja.
Jeśli spodobał Ci się ten artykuł zajrzyj koniecznie do wpisu na temat portugalskiej rasy psa z Soajo!
Żródła:
Caetano P. (2008), Lontras em Portugal, wyd. Má Criação
