Północna Portugalia jest rejonem, w którym oprócz pięknych zielonych krajobrazów, wspaniałych win i smacznej gastronomii znajduje się również bardzo dobrze rozwinięta sieć termalna. Większość z term została założona jeszcze w czasach najazdu Rzymian na Półwysep Iberyjski. Cieszy natomiast fakt, że funkcjonuje bardzo efektywnie do dziś. W tym artykule zabiorę Was właśnie na szlak termalny na Północy kraju.
Kontekst utworzenia term
Już starożytni Grecy odkryli właściwości lecznicze wód termalnych. Ale to dopiero Rzymianie wsławili się w Europie stworzeniem infrastruktury termalnej. Podbój nowych terenów oraz powiększanie terytorium Imperium Rzymskiego sprawiło, iż na kontrolowanych przez nich obszarach zaczęto wprowadzać system administracyjny podobny do tego, który był ustanowiony w samym centrum cesarstwa. Odnosiło się to również do miejsc użyteczności publicznej jakimi były łaźnie i termy.
Z tamtego okresu pochodzą słynne portugalskie termy m.in. w Chaves, Vizela, Taipas, Lafões, São Vicente czy Caldas de Monchique. Choć termy zakładane były na terytorium całego kraju, to na Północy jest ich zdecydowanie więcej. niż w południowej części Portugalii.
Historia term
W starożytnej Grecji od około VI wieku przed naszą erą korzystano bardzo często z łaźni publicznych. Szczególnie w celach relaksacyjnych i regeneracyjnych po wzmożonym wysiłku fizycznym oraz aby utrzymywać higienę osobistą. To właśnie Grekom przypisuje się odkrycie właściwości leczniczych wód termalnych. O ich pozytywnym działaniu wspominał sam Hipokrates, uznawany za ojca medycyny. Jednak to dopiero Rzymianie wsławili się rozbudową infrastruktury termalnej.
Termy dla Rzymian były czymś więcej niż tylko punktem, gdzie dbano o higienę. Wręcz przeciwnie, stały się miejscem relaksacyjnym o wysokich walorach estetycznych. Niejednokrotnie miejscem zaprojektowanym, aby ukazywać komfort i luksus dla użytkowników.
W epoce średniowiecza wraz z chrystianizacją Europy zainteresowanie termami i właściwościami leczniczymi wody gwałtownie spadło. Według doktryny Kościoła miały one konotacje z pogańskimi obrzędami, które praktykowali Rzymianie. Większość term została więc zniszczona lub przejęta przez bractwa zakonne.
Swoje odrodzenie termy zanotowały w epoce renesansu, lecz ich prawdziwy rozkwit ma miejsce w XIX wieku. Wtedy to właśnie koncept term pojawia się jako coś więcej aniżeli miejsce przeznaczone do kuracji. Termy stają się ośrodkiem życia kulturalnego wśród wyższych sfer. Z tego powodu wokół miejsc ze źródłami pojawiają się kompleksy mieszkalne.
Wyobraźcie sobie luksusowe hotele, pensjonaty oraz apartamentowce, sale balowe, saloniki towarzyskie, kaplice, a nawet kasyna. Podróż na kurację jest przygotowywana bardzo skrupulatnie, z odpowiednim wyprzedzeniem, a także rozmachem. Możni zabierają ze sobą całe rodziny oraz służbę. Ich posiadłości są zamykane na kilka tygodni i wyjeżdżają na kurację kilkadziesiąt kilometrów od domu. Z tego też względu wokół kompleksu powstają również dodatkowe udogodnienia.
Oprócz swojego zastosowania praktycznego wygląd term również budzi zachwyt dla oka. Piękne zdobienia, kolorowe azulejos, sztukateria i witraże sprawiają, że miejsca te są naprawdę urzekające.
Termy obecnie
W tym momencie sieć stacji termalnych jest bardzo dobrze rozbudowana. Oprócz terapii na poszczególne schorzenia w swojej ofercie miejsca te posiadają również ofertę Spa oraz masaży relaksacyjnych. We wszystkich kuracjach stosowana jest woda lecznicza. Dlatego nawet gdybyście zdecydowali się tylko na ofertę dotyczącą relaksu np. saunę, możecie być pewni, iż para pochodzi również ze źródeł termalnych. Zdecydowanie serdecznie polecam tego typu przygodę.
W północnej części Portugalii term nie brakuje. Wręcz przeciwnie jest ich naprawdę sporo. Dlatego więc przygotowałam listę najważniejszych stacji termalnych według każdego z dystryktów. A także informacje na jakie schorzenia wody mają właściwości lecznicze w każdym z wymienionych miejsc.
Jak pewnie zauważyliście nazwy miejscowości na pewno są Wam znajome. Na rynku w sprzedaży dostępne są wody mineralne o tych samych nazwach jak Pedras Salgadas, Luso, Carvalhelhos czy Vidago.
Szlak termalny
Jeśli wybralibyście się w okolice Chaves to bardzo serdecznie zachęcam Was do zrealizowania szlaku termalnego. Przebiega on zarówno przez Galicję (okolice Verín) jak i przez północną Portugalię.
W informacji turystycznej w Chaves możecie odebrać paszport termalny, kubeczek, ołówek oraz ulotki o szlaku. Do odwiedzenia będziemy mieli 6 miejsc, w których do zebrania będą pieczątki do paszportu. Dla dzieciaków może to być wielka frajda! Przyznam się szczerze, iż dla mnie samej była to ciekawa wyprawa. Niestety udało mi się odwiedzić tylko dwa miejsca po stronie portugalskiej, mianowicie Chaves i Vidago. Reszta miejsc będzie musiała poczekać na następny raz.
Chaves (Aqua Flaviense)
W tym roku wybrałam się do term w Chaves i bardzo polecam to miejsce. Moje doświadczenie było bardzo pozytywne. Miasto samo w sobie jest dla mnie bardzo urzekające i z chęcią do niego powracam. W najbliższym czasie poświęcę Chaves osobny artykuł.
Jeśli chodzi o termy to zdecydowałam się na pakiet jednodniowy dla dwóch osób Aquae Duo (koszt 90€). W skład wchodziła sesja w saunie tureckiej, w wannie z hydromasażem i chromoterapią oraz masaż relaksacyjny całego ciała. Po około dwóch godzinach poczułam się jak nowonarodzona. To za sprawą wody leczniczej o temperaturze 73 stopni Celsjusza. Jest ona bogata w sód, krzemionkę, fluorki i wodorowęglany. Dokładną specyfikację wody można sprawdzić na oficjalnej stronie internetowej term w Chaves. Znajdziecie tam także w całości zakres usług wykonywanych w tej stacji termalnej. Również pracownicy, którzy się nami zajmowali byli bardzo sympatyczni i profesjonalni.
A na następny dzień oczywiście nie mogłam wyjechać bez spróbowania wody leczniczej w tradycyjnej pijalni. Nosi ona nazwę buvete. Kuracjusze kilka razy dziennie raczą się szklaneczką wody, aby wspomóc efekty terapii.
*Aktualizacja 2021: Odwiedziłam termy ponownie w grudniu 2020 roku. W dobie koronawirusa pracują równie dobrze jak poprzednio. Jedynie z oferty tymczasowo została wyłączona sauna turecka. Jednak zaproponowano mi inne równie przyjemne doświadczenie. Był nim masaż za pomocą prysznica strumieniowego (duche de jato).
Z użytkowania wyłączona jest również pijalnia. Jeśli jednak zabierzemy ze sobą szklaną butelkę, możemy nabrać wody ze źródełka. Ale uwaga! Jest ona bardzo gorąca.
Vidago
Jeżeli marzy Wam się odrobina luksusu i nie macie ograniczeń budżetowych to warto zatrzymać się w pięknym pałacu w Vidago. Został on przekształcony w luksusowy pięciogwiazdkowy hotel.
Pałac pochodzi z początku XX wieku (1910) i robi ogromne wrażenie. Do kompleksu pałacowego należy ponad stuletni park, w którym znajdziemy magnolie, kamelie, sosny, ostrokrzewy czy platany. Niedaleko znajduje się pole golfowe, na którym rozgrywane są od czasu do czasu turnieje międzynarodowe. W pobliżu są też fontanny, z których tryska woda termalna. A także pijalnie wody, które urzekną nas swoją architekturą. Bez wątpienia warto odwiedzić to miejsce. Nawet jeśli nie będziemy chcieli zatrzymać się w hotelu, a jedynie napić szklaneczki wody mineralnej. Wstęp do parku oraz pijalni wody jest bezpłatny.
Źródła:
Helena Gonçalves Pinto, Jorge Mangorrinha, O Património da História do Termalismo em Portugal, dostępny http://www.tintafresca.net/News/newsdetail.aspx?news=9fb85615-3100-4aa2-a8c0-bd311cc74beb&edition=90
Adília Rita Cabral de Carvalho Viana Ramos, 2005, O Termalismo em Portugal Dos factores de obstrução à revitalização pela dimensão turística, praca doktorska http://biblioteca.esec.pt/cdi/ebooks/docentes/A_Ramos/Tese_Doutoramento.pdf
Termas de Portugal: https://termasdeportugal.pt/
Vizela: http://www.vizela.pt/?page_id=36
Termas de Monção: http://termasdemoncao.com
Contramapa: https://contramapa.com/2017/12/05/termas-de-melgaco/
